Эртний Түрэгүүдийн Тэнгэр үзлийн тухай /орчуулга/

Орчуулсан: Мандах

Түрэгүүдийн тэнгэр шүтээнүүд

The following article is based, with permission, on Norm Kisamov's translation from Russian, of chapter III (pp 71-95) of Rafael Bezertinov's book "TENGRIANISM: RELIGION OF TURKS AND MONGOLS", Naberezhnye Chelny, 2000. Original versions can be found at turkicworld.org and hunmagyar.org

Тэнгри буюу Тэнгэрийн Бурхан

Эртний Түрэгүүд ертѳнцийг 17 тэнгэр захирдаг байсан гэж итгэдэг байсан бол Монголчууд 99 гэж үздэг байжээ. Олон түрэг угсааны аймгууд Тэнгри гэдгийг ойролцоо үгээр нэрлэдэг байснаас дурдвал; Татар- Тэнгри, Алтай-Тэнгри, Турк-Танри, Чуваш- Тура, Якут- Тангара, Балкар- Тэири, Монгол- Тэнгэри. Тэдний хувьд орчлон ертѳнцийн оршин ахуй нь Тэнгэрийн тааллаар болдог учир улс үндэстүүд болон тэдгээрийн Их хаад Тэнгэрээс заяатай байдаг гэж итгэдэг. Үүний тод жишээ нь Орхоны хѳндийгѳѳс олдсон хѳшѳѳн дэх ''Хүмүн бүр тэнгэрийн дор оршиж, тэнгэрийн дор үхнэ'' гэх утгатай бичээс билээ. Тэнгэрт сүсэглэхдээ гараа дээш нум хэлбэртэй ѳргѳн, эрүүл энх, сайн сайхныг хүсэн залбирдаг байжээ. Сүүлийн үед гарч ирсэн Исламын болон Загалмайн шашинтнууд нүүдэлчдийг ѳѳрсдийн шашинд оруулахын тулд Тэнгэрийг нь Аллах болон Ертѳнцийн эзэнтэй адилтган тайлбарлаж байсан ч Тэнгэр бол Тэнгэрээрээ л үлдсэн байдаг.

Read more »

Share

Posted in: Бөө,Бөө гэж хэн бэ?

Мядагмаа: Монгол хүн бүр агуу

Монгол хүн бүр агуу,бөгөөд монгол болж төрсөн заяандаа бахарханам.Яагаад ч юм эгэлхэн нэгэн ааваараа өвөг дээдсээрээ бахархах сэтгэл төрж ,энэхүү зүйлийг тэрлэж суунам.Миний аав Р.Гуудай эдүгээ 81 настай сайхан буурал Гачууртад энх тунх амьдардаг юм. Аав минь сургууль соёлын мөр хөөгөөгүй бөгөөд хэнээр ч бичиг үсэг заалгалгүй агент Цэрэн гэдэг хүнээр монгол бичгийн бүх үсгийг бичүүлж аваад түүнийгээ цээжлэн үг болгон холбон уншиж, нэр усаа бичиж, хэдэн малынхаа тоог гаргахтай болж байх үед нь кирилл бичиг гарч иржээ.

Кирил бичгийн цагаан толгойг монгол бичгийн үг үсгээр хөрвүүлж,тун амархан цээжлэн үг болгон холбон уншиж, бичиж эхэлсэн үедээ бичиг үсгийн шалгалт өгч тайлагдлаа гэсэн үнэмлэх авсан гэж "Зоргоор амьдарсан он жилүүд" дурсамжийн номдоо бичсэн байдаг юм.Аав аль алинаар нь алдаагүй сайхан бичнэ, их сайхан дуулнаа. Найр наадамд 3 хоног нэг дуулсан дуугаа давталгүй дуулдаг,.. одоогийн бидний хэлээр соёлын өвийг тээгч хүн юм даа.

Read more »

Share

Posted in: Гэрлийн Өргөө,Уралдаан тэмцээн

Сайхантуяа: "Нэгдэцгээе" /дуу/

Үг: Сайхантуяа

Ая: Сайхантуяа

Түүхээ өмөөрөн босоо зогсож, цусандаа үнэнч үлдсэн Өвөр Монгол, Халимаг, Тува, Буриад, Хазара гэх мэт өөр олон Монгол Үндэстнүүддээ, тэдний тэмцэгч нарт, Монгол нутаг, ард түмэндээ эрх чөлөөг олгохын тулд алтан амиа өргөсөн дайчин баатруудад, одоо ч Хятадын шоронд тамлуулан хоригдож буй тэмцэгч Хадаа болон Хуучинхүү нарт, мөн өнөөгийн Монгол улсад тогтсон авилгач арилжааны феодализмыг эсэргүүцээд эрүүл мэнд, эрх чөлөө, энхрий хайрт хүмүүсээрээ хохирсон одоо цагийн бахархалт тэмцэгч нарт хандсан миний талархал юм аа.

Read more »

Share

Posted in: Гэрлийн Өргөө

Тэнгэр Удгантайгаа уулзсан минь

Ундрах: Тэнгэр Удгантайгаа уулзсан минь

Гэрлийн Өргөөний эрхэм АНД-уудын энэ өдрийн амгаланг эрье.

Герман улсын нийслэл Берлин хотноо Их удгантайгаа золгон уулзаад 4 хоногийг мартагдашгүйгээр өнгөрөөлөө. Гайхамшигуудыг нүдээрээ үзэж, биеэрээ мэдрэв. Удганыгаа ирэх үед сэтгэл догдолсондоо шууд л тэврээд авсан даа. Хэзээ ч мартагдахгүй сайхан мөчийг хамтдаа өнгөрүүллээ.

Ингээд 4 өдрийн үлгэрээ та нартаа товчхон хүргэе, явсан уулзсан болгон намайг ангайлгаж алмайруулж байсан юм шүү.

Read more »

Share

Posted in: Cэтгэгдлүүд,Аянга удган,Баримтууд бодит жишээ

Аянга Удганаар засал хийлгэсэн хүмүүсийн сэтгэгдлүүд 3.....

Дашдорж: 2012.05.07-ны өдрийн засал

Өнөөлөр 2012,05,07-ний өдөр энэ өдөр би түүхийн эзэн, агуу хаад, дээдсийн улаач Эрхт Их Аянга удгантай уулзлаа. Миний амьдрал, бидний үе бол агуу хувь хишигэй, мөн маш их аз тохиолтой хүмүүс юм. Түүх үлгэр домогт мөнхөрсөн тэр агуу хүмүүстэй мөхөс би энэ амьд яваа насандаа өнөө цагт уулзаж ярилцана гэдэг үлгэрт л байж болох үнэн биз. 

Энэ гайхамшигийг бий болгосон эцэг өвгөд, бөө мөргөлд талархъя. Ийм юм байж болно гэж зүүдлээчгүй явлаа. Бага байхдаа түүхийн ном, мөн үлгэрийн ном унших дуртай байлаа. Үлгэрийг уншихдаа эрт дээр үед болсон явдал ам дамжин яригдаж сунжраад үлгэр домог болон ард түмний дунд хэлцэгдсэн гэж боддог байснаас тэнд нууц түлхүүр үг байдаг гэж огт бодсонгүй явлаа. Түүхийн ном уншихдаа тэр үед байсан бол ч тэмцээд баатар болох юмсан гэж мөрөөддөг байснаас энэ цагт номонд, түүхэнд үлдсэн цуутай дээдэсүүдээ эргээд ирнэ гэж төсөөлж ч байсангүй.

Read more »

Share

Posted in: Cэтгэгдлүүд,Аянга удган,Баримтууд бодит жишээ,Гэрлийн Өргөө

Аянга удганаар засал хийлгэсэн хүмүүсийн сэтгэгдлүүд 2 ....

Эрдэнэбаяр: 2012-05-06 ны засал 

Энэ өдөр Аянгат удганыг анх удаагаа харав. Би ч орж очоод мэнд мэдээд холхон шиг л сууж байв. Засал 11 цагаас эхлэх тул Гэрлийн өргөөнийхөн заслын өмнө бэлтгэл ажил хийж эхэлцгээв. Би ч тэгс гээд сууж байтал энд байгаа улсууд тэр хүнд эхлээд үзүүл би ч босоод очтол намайг шууд л та тийшээ суу л гэлээ. Яагаад намайг харах ч үгүй шууд нөгөө талд суулгасныг засал хийлгэж дууссаны дараа л ойлгосон. 

Бэлтгэл ажил хангагдсаны дараа хүн бүр байр байраа эзлээд Аянгат удган заслаа эхлэхэд би шууд л чичирч эхлэв. Яаж ч хичээсэн чичрээд тайван байж болохгүй байв. Уг нь нийтийн засал эхлэхээс өмнө хоёр жаахан охины засал хийж өгөөд явуулсан юм. Тэр хоёрын заслыг хийж эхлэхэд л чичрээд болохгүй байсан тул би элдэв юм бодоод яахав гээд дуудлага үгээ хэлээд л сууж байв.

Read more »

Share

Posted in: Cэтгэгдлүүд,Аянга удган,Баримтууд бодит жишээ,Бөө,Бөө гэж хэн бэ?,Гэрлийн Өргөө

Аянга удганаар засал хийлгэсэн хүмүүсийн сэтгэгдлүүдээс 1-р хэсэг....

Эзэн Дээдсийн Улаач Аянгат удган Монголдоо түр хугацаагаар ирээд байх үедээ  Гэрлийн Өргөөний гишүүдийг хүлээн авч тэдэнд Тэнгэрийн үйлийг ойлгон дэм тусаа өргөж байгаад нь талархан, шагнал болгож засал хийсэн билээ. 

Засал нийт 3 өдөр үргэлжилсэн бөгөөд эдгээр засалд нийтдээ 100 орчим хүмүүс хамрагдсан. Тэдгээр хүмүүсээс заслын талаархи сэтгэгдлээ бичиж бусад олон Монголчууддаа Тэнгэрийг ойлгуулан ухааруулахад тус дэм болохыг хүссэн бөгөөд тэр хүсэлтийг биелүүлж сэтгэгдлээ бичиж илгээсэн хүмүүст гүнээ талархлаа. 

Read more »

Share

Posted in: Аянга удган,Баримтууд бодит жишээ,Бөө,Бөө гэж хэн бэ?,Гэрлийн Өргөө

Эзэн Чингис Хааны сургаалаас сонсохоор хүргэж байна./аудио/

Эзэн Хааны сургаалийг энд дарж сонсоно уу

Эзэн Хааны сургаалийг энд дарж татаж авна уу

2012 оны 4 сарын 11. 12 цаг 30 минут.

Монгол Улс, Улаанбаатар хот

Энэ өдөр Гэрлийн Өргөөний албан ёсны зохион байгуулагдсан хэлбэр болох Монгол Тэнгэр Үнэн ТББ-ийн гишүүд /дотоод ажлын хэсэг/ Аянгат Удганаа хүлээн авч уулзсан бөгөөд тэнд 30 гаруй хүн байв. Мөн интернэтээр холбогдсон Өргөөний гишүүн Аянга удгантай чаатаар ярилцан байх үед Эзэн Хааны сэтгэл ихэд хөдлөн улаачдаа буухаар бэлдүүлэв. Бид Удганаа тойрон сууж  Эзэн хааныхаа сургаал юуг сонссон юм.

Эзэн Чингис хаан Аянга удганд залраад үрс олондоо сургаалаа хайрласныг гар утсаар бичин авснаа бичигт буулган дор сийрүүлэв. Хааны хэлсэн үг бүрийг алдалгүй бичиж авахыг хичээж, үг үсэг гээлгүй, ямар нэгэн найруулгагүй яг хэлсэн хэвээр нь буулгав.

Энгийн .... бас эгэлгүй.

Read more »

Share

Буурлын сургаал /Видео бичлэг/

2012 оны 4 сард хийсэн дүрс бичлэг. Онгодын сургаалийг дор сийрүүлэн бичив.

Ахуй бие нь тэнхээтэй ч

Ахуй төр нь ганхахад ард минь шаналдаг юм.

Харин төр нь ардынхаа тусад биш ард нь төрийнхөө түвшингийн тулд биш дээд доодгүй ард хаадгүй өөр өөрсдийн тусыг яасан ихээр нь боддог юм бэ, Өөрөө өөрсдийн жаргалыг яасан ихээр эн тэргүүнд тавьдаг юм бэ?

Read more »

Share

Posted in: Баримтат видео,Баримтууд бодит жишээ,Бөө,Бөө гэж хэн бэ?,Бөөгийн бичлэгүүд,Видео,Онгод Тэнгэрийн үг